Εκτινάχθηκαν κατά 17,5 δισ. οι δαπάνες του Δημοσίου
Ανω των 45,8 δισ. ευρώ οι πρωτογενείς δαπάνες του Δημοσίου (για μισθούς και λειτουργικά έξοδα) το 2008, αυξημένες κατά 60% Στο διάστημα 2004-2006 δημιουργήθηκαν 309 νέες υπηρεσίες, 430 θέσεις συμβούλων και 6.000 θέσεις προσωπικού. Ανέκδοτο το «λιγότερο κράτος»
“Η” 6/9
Της Ελευθερίας Αρλαπάνου
Παραμονές των εκλογών του 2004, ο κ. Κ. Καραμανλής υποσχόταν στους ψηφοφόρους «ζεστό χρήμα» 10 δισ. ευρώ από την περιστολή του σπάταλου Δημοσίου. «Μπορεί να εξοικονομηθούν τεράστιοι πόροι από την καλύτερη οργάνωση και λειτουργία της δημόσιας διοίκησης» και να χρηματοδοτήσουν «μία πραγματική κοινωνική πολιτική» έλεγε τότε, επιτιθέμενος στην κυβέρνηση Σημίτη για κακοδιαχείριση και διαφθορά.
Αντί για περιστολή, τέσσερα χρόνια μετά, οι τρέχουσες δαπάνες του Δημοσίου έχουν αυξηθεί κατά 17,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Κομισιόν.
Οι πρωτογενείς δαπάνες του Δημοσίου, το κόστος δηλαδή μισθοδοσίας και λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών έχει αυξηθεί κατά 60% από τα τέλη του 2003 και εκτιμάται να υπερβεί τα 45,8 δισ. ευρώ φέτος. Αν τα νούμερα αυτά προκαλούν ίλιγγο, τότε δεν είναι παρά «ψίχουλα» μπροστά στην επέκταση του δημοσίου χρέους κατά το ένα τρίτο, σε μόλις 4 χρόνια. Το ποσό των 72 επιπλέον δισ. ευρώ που έχει συσσωρεύσει σε χρέος η παρούσα κυβέρνηση οδηγεί μαθηματικά σε δραματική συρρίκνωση των διαθεσίμων κρατικών πόρων για την επόμενη 10ετία. Αυτή η ραγδαία επιδείνωση στο σκέλος των δαπανών, αντί της πολλά υποσχόμενης περιστολής του πολυδάπανου κράτους, είναι πιθανό να οδηγήσει σε υποβάθμιση της οικονομίας από τους ξένους οίκους επιβαρύνοντας με υψηλότερες δαπάνες το Δημόσιο για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Κομματικό κράτος
Πίσω από τη συνεχιζόμενη διόγκωση της σπατάλης και των δαπανών κρύβεται η απουσία μεταρρυθμιστικής στρατηγικής, το πλήθος των κομματικών διορισμών, η δημιουργία πολλών, ακριβοπληρωμένων και άνευ ουσιαστικού αντικειμένου επιτροπών, η διογκούμενη διαφθορά. Αυτά, δηλαδή, που η σημερινή κυβέρνηση υποσχόταν ότι θα άλλαζε ριζικά. Η κατάσταση οδηγεί σε νέα ελλείμματα και φόρους, που καλούνται να καλύψουν την ανυπαρξία διοικητικών τομών, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα να διατηρείται η αποδοτικότητα των δαπανών στο ναδίρ.
Η χώρα εξακολουθεί να κατέχει αρνητικό ρεκόρ στην αποδοτικότητα των κοινωνικών δαπανών: Χαρακτηριστικά τα συμπεράσματα μελετών, σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα θα πρέπει να δαπανά το 7% του ΑΕΠ για να μειώσει κατά μία μονάδα το ποσοστό της φτώχειας (!) Ποσοστό διπλάσιο του μέσου όρου των υπολοίπων ευρωπαϊκών οικονομιών.
Την ίδια ώρα ο λιτός και αποτελεσματικός δημόσιος τομέας που υποσχόταν προεκλογικά η ΝΔ αποδεικνύεται κενό γράμμα. Με τους 63 νόμους που ψήφισε η κυβέρνηση το διάστημα 2004-2006 ιδρύθηκαν 309 νέες δημόσιες υπηρεσίες, συγκροτήθηκαν 430 νέες αμειβόμενες επιτροπές και ομάδες εργασίας και δημιουργήθηκαν περίπου 6.000 νέες θέσεις προσωπικού. Στο μεταξύ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2008 εγκρίθηκαν 48.116 νέες προσλήψεις.
Σε μελέτη που συντάχθηκε εξάλλου για λογαριασμό του ΙΣΤΑΜΕ, περιλαμβάνονται διαπιστώσεις ξένων αναλυτών σύμφωνα με τις οποίες, αν βελτιωνόταν η αποδοτικότητα, ο δημόσιος τομέας θα μπορούσε να παράγει το ίδιο αποτέλεσμα μειώνοντας κατά 30% το κόστος λειτουργίας του. Πρόκειται για τις ίδιες διαπιστώσεις, που αποτέλεσαν τη βάση του «εφευρήματος» της ΝΔ ότι μπορεί να μειώσει τη σπατάλη στο Δημόσιο κατά 10 δισ. ευρώ.
Όπως εκτιμάται στη μελέτη, με μοναδικό εργαλείο την αύξηση της αποδοτικότητας των δαπανών, με μεταρρυθμίσεις και τη μετατροπή του προϋπολογισμού από εργαλείο χρηματοδότησης σε εργαλείο διαχείρισης, μπορεί να βελτιωθεί η δημοσιονομική θέση της χώρας, με χαμηλότερο κόστος λειτουργίας του Δημοσίου και μείωση της φορολογίας.
Στο θέμα έχει αναφερθεί με μελέτη του στο ΙΟΒΕ και ο καθηγητής κ. Β. Ράπανος. «Πολλές χώρες μείωσαν τα ελλείμματα με σημαντικό περιορισμό των δημοσίων δαπανών (%ΑΕΠ) και χωρίς αύξηση της φορολογίας», καθώς προχώρησαν σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις στη διαδικασία σύνταξης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού.
Διαρθρωτικές αδυναμίες
Ενδεικτικά των σοβαρών δομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η οικονομία είναι τα εξής στοιχεία:
Η γραφειοκρατία, σε συνδυασμό με τα προβλήματα της ελληνικής νομοθεσίας, κοστίζει περίπου 15,5 δισ. ευρώ, ή 6,8% του ΑΕΠ στο ετήσιο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα, όταν στο μέσο όρο των 25 κρατών – μελών της Ε.Ε. η μέση επιβάρυνση από το διοικητικό βάρος των επιχειρήσεων δεν ξεπερνά το 3,5% του ΑΕΠ.
Στα χαρτιά παραμένουν και οι νομοθεσίες για περιορισμό των ημερών διεκπεραίωσης των υποθέσεων των πολιτών στις 50, αφού το όριο αυτό, που θεσμοθετήθηκε στις αρχές της θητείας της ΝΔ… επιμηκύνθηκε θεαματικά με κατοπινές υπουργικές αποφάσεις φτάνοντας έως και τις 730 ημέρες, όπως έχει καταγγελθεί στη Βουλή από την αντιπολίτευση.
Μεγάλη «πληγή» παραμένουν οι ΔΕΚΟ. Παρά την πολυδιαφημισμένη μεταρρύθμιση τα ελλείμματά τους βαίνουν διαρκώς αυξανόμενα, αφού, μεταξύ άλλων, η εφαρμογή της «μεταρρύθμισης» προκάλεσε συγκρούσεις κορυφής στη ΝΔ, με αποτέλεσμα να μείνει επί της ουσίας ανενεργή. Σύμφωνα μάλιστα με τις τελευταίες τροποποιήσεις που «πέρασε» η κυβέρνηση προ ημερών ανοίγει ο δρόμος για προσλήψεις διευθυντικών, ημετέρων, στελεχών από την αγορά χωρίς τη διενέργεια δημόσιου διαγωνισμού.
Η φοροδιαφυγή, ως μέρος της γενικότερης παραοικονομίας, παραμένει ιδιαίτερα υψηλή στην Ελλάδα παρά τις διακηρύξεις του υπουργού Οικονομίας περί μέτρων αντιμετώπισής της. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα εμφανίζει το μεγαλύτερο μέγεθος παραοικονομίας ως ποσοστό του ΑΕΠ που κινείται άνω του 28%. Είναι προφανές πως αν η χώρα κατάφερνε να περιορίσει τα ποσοστά αυτά έστω και στο μέσο όρο των χωρών – μελών του ΟΟΣΑ -16,4%- τότε τα ελλείμματα θα φλέρταραν με το μηδενισμό εδώ και χρόνια.
Οι λύσεις για το δημοσιονομικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας δεν είναι απλές και σίγουρα δεν μπορούν να επιτευχθούν από τη μία μέρα στην άλλη. Απαιτείται στρατηγική, μακροχρόνιος σχεδιασμός και κυρίως πολιτική βούληση για τομές και συγκρούσεις με συμφέροντα. Το να είναι η παρούσα κυβέρνηση -αλλά και οι μεταγενέστερες- «ωφέλιμη και όχι ευχάριστη» δυστυχώς μετριέται στην πράξη και σε δισεκατομμύρια ευρώ που εξακολουθούν να χάνονται κάθε χρόνο στον κυκεώνα της κακοδιαχείρισης και της εξυπηρέτησης κομματικών συμφερόντων.
Ανενδοτος 